Nieuwsbrief augustus 2008: Wist u dat ... Melderslo en Eikelenbos in 1829 61 woningen en 339 inwoners telden?

Het Gemeentearchief van Horst aan de Maas bevat onder veel meer een bevolkingslijst van de toenmalige gemeente die dateert uit 1829. De lijst is huisnummers- en gehuchtsgewijze ingedeeld. De huizen met de nummers 1 tot en met 8 bevonden zich in Eikelenbos, de nummers 9 tot en met 41 in Melderslo. De lijst biedt een mooi beeld van hoe de bevolking van de twee gehuchten destijds was samengesteld:

    Eikelenbos Melderslo Totaal
Aantal woningen  
8
53
61
Gemiddeld aantal personen per woning  
7,1
5,3
5,6
   
Man Man
6
53
59
Thuiswonende volwassen zoon
8
9
17
Zoon jonger dan 18
6
67
73
Inwonende knecht
6
5
11
Inwonende schaapsherder
3
4
7
Inwonende man
0
1
1
Man Sub-totaal  
29
139
168
Vrouw Vrouw
10
60
70
Inwonende volwassen dochter
6
7
13
Dochter jonger 18 jaar
6
64
70
Inwonende meid
6
10
16
Inwonende vrouw
0
2
2
Vrouw Sub-totaal  
28
143
171
Totaal  
57
282
339

Ook over de door de bewoners uitgeoefende beroepen bevat de lijst interessante informatie:

  Eikelenbos Melderslo Totaal
Landbouwer
14
29
43
Landbouwerse
11
21
32
Dagloner
0
28
28
Daglonerse
0
34
34
Weefster
1
8
9
Wever
2
10
12
Dienstknecht
6
5
11
Dienstmeid
6
10
16
Schaapherder
3
4
7
Zonder beroep
14
133
147
Totaal
57
282
339

Uit de lijst blijkt verder dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid alle bewoners van Eikelenbos en Melderslo katholiek waren (op één bladzijde is de rubriek ‘godsdienstige gezindheid’ vermoedelijk per abuis niet ingevuld; op alle overige bladzijden staat bij elke bewoner in deze rubriek ‘roomschen’ genoteerd).

Als geboorteplaats stond voor de overgrote meerderheid van de bewoners ‘Horst’ genoteerd. Was de geboorteplaats niet Horst, dan was de betreffende persoon meestal geboren in een dorp in de directe omgeving, in een dorp in de Duitse grensstreek of in een Brabantse Peelgemeente.
Top 5 geboorteplaats
Plaatsnaam
Aantal
1
Horst
247
2
Sevenum
33
3
Venray
12
4
Bakel
10
5
Oirlo
6
Grubbenvorst
6

Over de grootte van de huishoudens valt op basis van deze gegevens weinig te zeggen omdat slechts de bewoners van een huis werden genoteerd. Uitwonende kinderen zijn bijvoorbeeld niet in dit register opgenomen, maar inwonende dienstknechten en -meiden wel.

Grootte van de huishoudens Eikelenbos Melderslo Totaal
1
0
0
0
2
0
1
1
3
0
10
10
4
0
11
11
5
1
9
10
6
2
8
10
7
3
7
10
8
0
5
5
9
1
0
1
10
1
0
1
11
0
0
0
12
0
2
2
Totaal
8
53
61
Gemiddeld aantal personen per woning
7,1
5,3
5,6

Herders
Herders waren:

Naam Leeftijd Geboorteplaats Geslacht Burgerlijke staat Gehucht
Baetsen, Jan
15
 Broekhuizen Man Jongeman Melderslo
Hermans, Hendrik
10
 Horst Man Jongeman Melderslo
Hermans, Jan
15
 Well Man Jongeman Eikelenbos
Jakobs, Jakob
13
 Tienray Man Jongeman Eikelenbos
Rens, van, Reinier
11
 Horst Man Jongeman Melderslo
Verberkt, Jan
15
 Horst Man Jongeman Melderslo
Voormans, Christiaan
13
 Venray Man Jongeman Eikelenbos

Dienstknechten en dienstmeiden
De dienstknechten en dienstmeiden waren op een uitzondering na allemaal in dienst van landbouwers. Deze uitzondering was de 27-jarige Hendrika Knippenberg die dienstmeid was bij de 76-jarige ongetrouwde Hendrik Onkels en de 34-jarige ongetrouwde Jan Onkels, beide wevers.

Welvaart
Uit de lijst komt heel duidelijk naar voren dat Eikelenbos veel welvarender was dan Melderslo. Dit blijkt bijvoorbeeld zowel uit de grootte van de huishoudens als uit de uitgeoefende beroepen. Vooral aan de Konijnswarande (het gebied tussen de huidige Meldersloseweg en de Kasteelse Bossen) woonden destijds veel arme wevers en dagloners. De huishoudens waren hier vergeleken met Eikelenbos bijna de helft kleiner.

Meer statistieken
Klik hier voor meer statistische gegevens die zijn gebaseerd op deze bevolkingslijst, zoals meest voorkomende voor- en achternamen en meest voorkomende geboorteplaats.

Bevolkingslijst 1829 digitaal
Klik hier om de volledige getranscribeerde en gedigitaliseerde bevolkingslijst van Eikelenbos en Melderslo in 1829 in te zien. Het is mogelijk om in deze lijst onder andere te zoeken op achternaam, beroep en geboorteplaats.

 

Meer achtergrondinformatie

  1. Over Melderslo voor 1900: Melderslo destijds. De geschiedenis van Melderslo tot 1971 (Melderslo 1994) p. 11-25
  2. Over de volkstelling van 1802 in de kernen van de huidige gemeente Horst aan de Maas: Jan Hendrix, ‘Wetenswaardigheden betreffende de groei der bevolking in onze huidige gemeente’ in: Info LGOG Kring Ter Horst 18 (2008) nummer 38, p. 41-42
  3. Volkstellingen tussen 1795 en 1971
  4. Inwoner aantallen Melderslo tussen 1450 en 2006
  5. Familienaam. Geografische spreiding van familienaam in Nederland. Gebaseerd op de telefoongids van 1993

Voor deze nieuwsbrief is gebruikgemaakt van de volgende bron

Gemeentearchief Horst aan de Maas, archief van het gemeentebestuur van Horst, inventarisnummer 2008.

Nieuwsbrief gemist? Klik dan hier.