Nieuwsbrief september 2010: Wist u dat ... de schoolwoning gebouwd is door bekwame en fatsoenlijke mannen?

In een geheime vergadering, op 19 mei 1916, heeft de gemeenteraad besloten om een school te bouwen in Melderslo. Geheim? De gemeenteraad van de gemeente Horst wilde eerst zelf in Melderslo gaan kijken en niemand onnodig blij maken voordat het zeker was dat er ook een school gebouwd zou mogen worden in Melderslo.

1919 voorkant RAF 1944 ca1934

De school met onderwijzerswoning ("schoolhuis") was een ontwerp van de architect Casper Franssen (1860-1932). De bouw werd gegund aan M. Peelen (metselwerk) en J. Keysers (timmerwerk) voor de totale som van f 25.909. Wie betaalde de rekening? De rijksoverheid betaalde 25%. De rest moest betaald worden door de gemeente. Om de begroting kloppend te maken werd er f 8,00 belasting geheven op iedere loslopende hond.

Niet iedereen kon zomaar aan de slag op de bouw. Volgens artikel 24 in het “BESTEK EN VOORWAARDEN voor de aanbesteding en de uitvoering van Eene Openbare Lagere School, met Onderwijzerswoning enz. te MELDERSLOO (Gem. HORST): "Alle werklieden moeten zijn bekwame en fatsoenlijke mannen. Werklieden, die zich mochten schuldig maken aan vloeken, zedelooze gesprekken, wangedrag en dronkenschap gedurende den werk- of schafttijd worden terstond en onherroepelijk ontslagen.”  In hetzelfde artikel stond ook dat het loon niet uitbetaald mocht worden in een herberg: “Het loon zal elken Zaterdagnamiddag in Nederlandsche munt worden uitbetaald. De betaling der werklieden moet aan ieder afzonderlijk in afgepast geld geschieden en mag niet in eene herberg plaats hebben.

In juli 1917 was alles voltooid: de lagere school met 3 klaslokalen en de onderwijzerswoning. Een statige, representatieve woning met fraaie voorgevel en hoge kamers met ornamenten. De stijl is neorenaissance: bogen boven de ramen, sierstenen in de timpanen en fronton met siersteen boven de voordeur. Ook heeft het huis spouwmuren - bijzonder voor die tijd.

vanuit oude school 2006

De eerste bewoner van het schoolhuis was het eerste hoofd van de lagere school, meester Jan Hendrik Nellen (1883-1962) met zijn gezin. Hij huurde samen met zijn vrouw Maria de schoolwoning. Via een binnendeur kon men van de gang in de school naar het schoolhuis. En andersom. De tuin was heel groot: van het Vlasven tot het Vlashoes. Maria was hier heel gelukkig mee. Dochter Jo Nellen: “Moeder en geen tuin, dat was niet voor te stellen”.

Het schoolhuis heeft een ruime kelder en een zolder. Vanuit het schoolhuis kon de familie Nellen alleen op de zolder van het schoolhuis komen via de zolder van de lagere school. Via een trapje op de slaapkamer van grootmoeder kon je door een gat naar de schoolzolder en van daaruit door een ander gat naar de zolder boven het schoolhuis. De drie zonen van de familie Nellen gebruikten deze “verstopplaats” tijdens de razzia’s in de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog zaten er ook soldaten in het schoolhuis. Jo Nellen: “Het huis was vol met soldaten. Ze zaten overal. Zelf sliepen wij in de slaapkamer beneden en in de kelder. Het huis was net een kazerne.

In 1946 ging meester Nellen met pensioen. Hij werd opgevolgd door meester Theo van Rijswijck (1909-1992). Deze ging met zijn familie in het schoolhuis wonen. Rond 1960 verliet hij het schoolhuis. In de loop der jaren hebben verschillende families in dit huis gewoond. In de jaren rond 1980 dreigde de school met schoolwoning gesloopt te worden. Het hele gebouw stond namelijk leeg. De kinderen en hun leraren zaten in de nieuwbouw. Sloop dreigde. Geschiedenis Melderslo liet het er niet bij zitten. Voorzitter Harry Litjens ging in overleg met de gemeente over mogelijke alternatieve bestemmingen voor de school met schoolwoning. Besloten werd om alles te laten staan en te verkopen. Tot deze verkoop was alles verhuurd geweest. Het schoolhuis bleef in originele staat en werd verkocht aan de familie Aldenhoven.  De oude klaslokalen werden verbouwd tot drie woningen. De eerste eigenaren waren: familie Pluk, familie Bartels en familie Van Berlo.

In oktober 1986 werd het schoolhuis op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst met het oog op de volkskundige waarde.

Het huis is grotendeels in de oude staat gebleven. De ornamenten, de deuren en kozijnen, de vloeren, de plinten en de tegeltjes in de hal. Wat is er wel nieuw? De garage in bijpassende oude stijl. De badkamer met een antieke Franse art nouveau verwarming. De liefde voor oude spullen kan soms ver gaan: de huidige bewoner wilde het liefste weer zo'n oude houten poepdoos. Dat zo’n ouderwetse WC ook nadelen had vertelde Jo Nellen. Haar zus had een keer een schoen in de poepdoos laten vallen. De Gebroeders Driessen pompte de put leeg met een gierpomp. Jo Nellen: “Zo belangrijk was toen een schoen.” De schoen werd niet gevonden. Wellicht ten overvloede, een nieuwe oude houten poepdoos is er nooit gekomen.


Meer informatie:
1. Bouwtekeningen, foto's schoolhuis binnen en buiten en bewoners door de jaren heen
2. Beschrijving schoolhuis op de gemeentelijke monumentenlijst en Inventarisatieformulier Monumenten
3. Andere monumenten in Melderslo. Rijksmonument Spoorhuisje. Gemeentelijke monumenten: Boerderij De Boomshof, Landbouwschuur bij de Locht en Voormalige Pastorie

Bronnen:
1. Interviews: Jo Nellen, Harry Litjens en Jörgen Dinnissen. Telefonische informatie: familie Pluk, Sanders en Cleevis.
2. 'Horster Historiën' deel 4 pagina 232-234
3. Melderslo destijds. De geschiedenis van Melderslo tot 1971 (Melderslo 1994) pagina 64-68

Nieuwsbrief gemist? Klik dan hier.
Help! Antwoord op een hulpvraag? Klik dan hier.
Afmelden nieuwsbrief of een ander aanmelden? Klik dan hier.