Nieuwsbrief oktober 2009: Wist u dat … het op 25 november 65 jaar geleden is dat Melderslo werd bevrijd?

Operatie Market Garden
Melderslo doorstond de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog betrekkelijk ongeschonden. In de herfst van 1944 kwam hier echter verandering in. Oorzaak hiervan was de op 17 september begonnen operatie Market Garden. Tussen 22 en 26 september veroverden de geallieerden Weert, Meijel, Deurne, Helmond en Boxmeer. De weerstand van de Duitsers verhinderde een verdere opmars. Noord-Limburg werd in oktober en november frontgebied, hetgeen resulteerde in een zeer felle en vele slachtoffers eisende strijd. Iedereen in die dagen was wel op de hoogte dat de bevrijder dichterbij kwam. De plaatselijke bombardementen om de Duitsers te verdrijven en de artilleriebeschietingen wezen hier ook op. Maar door de natte herfst liep het legertransport van de geallieerden dikwijls vast.

Bombardement op Horst
Op 12 oktober 1944 deden de Engelsen een grootscheepse aanval op het Peel-Maasgebied. Alleen al in Horst kwamen daarbij tientallen mensen om het leven. Ook twee inwoners van Melderslo behoorden tot de slachtoffers: G. Vissers, de 50-jarige bedrijfsleider van de coöperatie, en H. Hendrix, een 24-jarige melkbezorger.

Duitse tegenaanval
Op 27 oktober zette het Duitse leger vanaf Deurne nog een tegenaanval in richting Asten, Eindhoven. Deze aanval was onverwacht en heftig, maar liep op 30 oktober vast in de modder. Hierna is er nog twee weken hard gevochten rondom Meijel, wat door mondelinge overbrenging algemeen bekend werd. Iedereen was ook daardoor in spanning wat nog verder te gebeuren stond. Toen de weerstand in de Peel gebroken was, trokken de Duitsers zich zonder grote tegenstand verder terug.

Razzia’s
Toen de bezetters het steeds moeilijker gingen krijgen, vonden op steeds grotere schaal razzia’s plaats. Zo ook op 17 november in Melderslo. Eenenvijftig mannen uit Melderslo werden afgevoerd en kwamen in Wuppertal, Düsseldorf en andere plaatsen terecht, waar ze te werk werden gesteld. Lees het aangrijpende verslag van een van hen, Wiel Cuypers.

Bevrijding Noord-Limburg
Op het moment dat de grootscheepse razzia plaatsvond, was de bevrijding van Noord-Limburg al in volle gang (foto 2). Op 20 november 1944 rukte de 15e Schotse divisie van het VIIe Britse legerkorps op naar Sevenum. De Schotten ontmoetten daarbij weinig tegenstand. De Duitse troepen trokken zich geleidelijk terug in oostelijke richting. Op 22 november installeerden zij zich op een nieuwe ‘Hauptkampflinie’, die van Geijsteren via onder meer Melderslo naar de Maas ten noorden van Baarlo liep. Diezelfde dag slaagden de Schotten erin Sevenum en America te bevrijden. De volgende dag zou de opmars in oostelijke richting worden voortgezet.

Kerktoren opgeblazen
In de nacht van 22 op 23 november zou Melderslo voor de laatste keer te maken krijgen met de gevolgen van het oorlogsgeweld. Bij de aftocht door de Duitsers werden vele kerken door springstoffen ondermijnd. Zo ook de kerk van Melderslo. Midden in de nacht van 22 op 23 november werden de explosieven tot ontploffing gebracht, nadat even tevoren de bevolking op de hoogte was gebracht. De explosie was zo krachtig dat niet alleen de kerktoren werd verwoest, maar ook de rest van de kerk, met uitzondering van de sacristie (foto 1). De toren viel gedeeltelijk op de coöperatiewinkel. In één klap was in de nacht de kerk en een gedeelte van de winkel weg. Van de school waren de meeste ruiten gesneuveld en liep het dak schade op.

Bevrijding Melderslo
De ontploffing van de kerktoren luidde de definitieve aftocht van de Duitse soldaten uit Melderslo in. De volgende dag werd nog een enkele vertrekkende Duitser gesignaleerd. Op 25 november, toen de 227e Schotse brigade en de Scots Guards hun opmars naar de Maas voortzetten, kwamen enkele verkenners van het Britse leger met jeeps en carriers de toestand in Melderslo in ogenschouw nemen. Ze reden niet verder dan boerderij De Locht en keerden daarna weer terug naar Horst. De 227e Schotse brigade bleef op deze dag steken in Eikelenbos. Melderslo werd pas de volgende dag definitief bevrijd. Dezelfde dag werden Engelse soldaten bij vele gezinnen ingekwartierd.
De Duitsers handhaafden zich de laatste week van november nog op drie plaatsen ten westen van de Maas: in kasteel Blitterswijck, kasteel Broekhuizen en Blerick, maar werden hier ook weldra verdreven. Daarna lag de opmars van de bevrijders stil, zodat de Maas frontlinie bleef in de wintermaanden 1944/45.

Herinneringstocht 22 november 2009

Ter herinnering aan de opmars van de gealliëerde legers vanaf Sevenum, Griendtsveen via America, Horst, Melderslo naar Broekhuizen en het Maasgebied tussen Blitterwijck en Houthuizen wordt deze tocht op zondag 22 met een colonne authentieke legervoertuigen over gedaan.

Meer informatie:
1. Operatie Market Garden
2. Bevrijdingstocht met authentieke legervoertuigen op 22 november 2009
3. Meer Tweede Wereldoorlog in Melderslo: Overste Stockley (1906-1944) en de slag om Broekhuizen; bom van duizend pond die in augustus 1944 aan de Sint-Odastraat ontplofte

Geraadpleegde literatuur
1. Claassens, Moorman, Nellen, Melderslo destijds. De geschiedenis van Melderslo tot 1971 (Melderslo 1994) p. 38-41
2. Van Rijswijck, De verwoeste kerken van Limburg (Roermond/Maaseik 1946) p. 73-74. Let op detail: de Duitse officier "verkneukelde zich" op 23 oktober 1944 bij de ruïne van de kerk.
3. Foto 2 'Overzichtkaart bevrijding' is afkomstig uit Jan Derix (1990), 'Vliegveld Venlo, met een kroniek van de luchtoorlog in Zuid-Nederland 1941-1944'

Geraadpleegde interviews uit het geluidsarchief van Stichting Geschiedenis Melderslo
1. Interview met H. Alards (6 november 1981)
2. Interview met Th. van Rijswijck (15 december 1980)
3. Interview met B. Seuren (15 mei 1981)

Nieuwsbrief gemist? Klik dan hier.
Afmelden nieuwsbrief of een ander aanmelden? Klik dan hier.