2018-12. Wist u dat … vroeger de melkboer aan de deur kwam?

Op 12 juni 1924 werd in Horst de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Sint Lambertus opgericht. Er werd een fabriek gebouwd aan de Loevestraat (foto 1), waarin tegenwoordig de supermarkt Aldi is gehuisvest.

Melkophalers

In maart 1924 konden bewoners uit de omgeving zich inschrijven als melkleverancier of als melkophaler bij café de Oude Lind in Horst.
De melk werd iedere dag met paard en wagen bij plaatselijke boeren in melkbussen opgehaald. Vervolgens werden de bussen naar de fabriek in Horst gereden, daar geleegd en het aantal liters genoteerd. Nog dezelfde dag werden de bussen weer bij de boeren ingeleverd, zodat deze de volgende dag weer met verse melk gevuld konden worden. Op iedere melkbus was een uniek nummer aangebracht, zodoende kwamen de lege melkbussen altijd weer op de juiste leveradressen terug. De boeren werden 1 a 2 keer per maand uitbetaald, voor de geleverde liters melk. Om de zoveel tijd vonden er nieuwe inschrijfronden plaats, aangezien er meer gegadigden waren die melk wilden leveren of ophalen.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam de vrachtwagen in het straatbeeld, waarmee de melk op de boerderijen werd opgehaald. In de jaren 1950 was het Lod Hendrix die dit werk in Melderslo uitvoerde, meestal op zaterdagavond en soms op zondagmorgen. Dat het zwaar werk kon zijn, weet Hay van Kuijck zich nog te herinneren: “Er werd steeds meer melk opgehaald, verwerkt en verkocht. ’s Zomers stonden de opgehaalde melkbussen zelfs met meerdere lagen opgestapeld op de vrachtwagen, daartussenin werden planken gelegd. Het vergde enige oefening om de volle zware melkbussen op de vrachtwagen te krijgen. De melkbussen werden op de knie geplaatst en zo wipte men de bus de vrachtwagen op”.

Na verloop van tijd stopte Lod Hendrix als melkophaler en ging verder als vrachtwagenchauffeur. De melkfabriek in Horst sloot in 1961. Daarna werd de melk geleverd en verwerkt bij de Coöperatieve Melkinrichting Sint-Martinus aan de Straelseweg in Venlo (foto 2). Toen ook die fabriek in de jaren 1970 de deuren sloot, ging alles naar Eindhoven.

Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Sint-Lambertus Horst
Foto 1. De Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Sint-Lambertus aan de Loevestraat in Horst, in 1924.
Venlo. Coöperatieve Melkinrichting Sint-Martinus
Foto 2. De Zuivelfabriek Sint Martinus, aan de Straelseweg in Venlo, rond 1975.

Melkboeren of melkbezorgers

De eerste melkbezorger die Melderslo heeft gekend was vermoedelijk Piet Hendrix. Per transportfiets (soort bakfiets) bezorgde hij de zuivelproducten voor 3 a 4 cent per liter aan huis. Wanneer hij met deze werkzaamheden begonnen en gestopt is, is niet bekend.
De tweede melkbezorger was Baer Hendrix (Bèr van Geelen Kuëb). In zijn tijd (eind jaren 1930) werden de houten spaakwielen van de melkkarren vervangen door luchtbanden. Dit was een vooruitgang, aangezien het rijden hiermee vlotter verliep. Op 12 oktober 1944 kwam Baer om het leven tijdens het bombardement op Horst.

Zijn broer Thei Hendrix nam de werkzaamheden over (foto 3, 4 en 5). Na de oorlog ging hij nog een tijd door met het bezorgen met paard en wagen, maar spoedig werd dit overgenomen door de vrachtwagen. Hiermee kon er veel sneller en efficiënter gewerkt worden. Het pak dat Thei Hendrix droeg tijdens zijn werk, wordt nu nog altijd bewaard in Museum de Locht.

Thei Hendrix 1944
Foto 3. Thei Hendrix loopt met zijn paard en melkwagen door het centrum van Melderslo, december 1944.
Melkpak Thei Hendrix
Foto 4. Het melkpak van Thei Hendrix, tentoongesteld in Museum de Locht.
Close-up melkpak Thei Hendrix
Foto 5. Een close-up van het melkpak van Thei Hendrix. De naam van Stoomzuivelfabriek Sint-Lambertus is te lezen.

Vanaf de jaren 1960 nam Hay Heldens (die eerder bij de Horster zuivelfabriek werkzaam was geweest) de taak van Thei over en werd daarmee de nieuwe melkbezorger van Melderslo. Later werd Hans Berden uit America de nieuwe melkboer van Melderslo, die dit bleef tot eind jaren 1970.

In 1979 werd Ton Lenssen uit Velden de nieuwe melkboer. Ton verteld: “Ik ben begonnen als melkboer met een busje en gekoelde aanhanger. De eerste anderhalf jaar haalde ik ’s morgens de producten bij het Boerenbondgebouw aan de Loevestraat in Horst (foto 6). Op deze plaats staat nu het appartementencomplex Meent-Muldershof. Naast zuivel verkocht ik toen ook vlaaien, koekjes en dergelijke.
Rond 1980 werd het busje met aanhanger vervangen door een rijdende winkel, van het merk Spijkstaal. Ook ging ik vanaf die tijd een champignoncel huren aan de Blaktweg, waar de wagen gestald werd en de winkelvoorraad opgeslagen.
In 1984 kocht ik een splinternieuwe wagen van het merk Mercedes-Benz Gova. Op de zijkant werd de slogan “Niet verder lopen, maar bij Ton Lenssen kopen” aangebracht (foto 7 en 8).
Rond 1986 werd de wagen bij mij aan huis gestald, waar ook de voorraad werd opgeslagen.
In 1990 ben ik gestopt als melkboer en een familielid (John Bronmans) nam mijn werkzaamheden tot 1992 over. Daarna werd de rijdende winkel verkocht.”

Boerenbondgebouw Horst rond 1970
Foto 6. Het Boerenbondgebouw aan de Loevestraat in Horst, rond 1970.
Rijdende winkel van Ton Lenssen, in 1989.
Foto 7. De rijdende winkel van Ton Lenssen met hemzelf in de deuropening, in 1989.
Ton Lenssen in 1989
Foto 8. Ton Lenssen die uit zijn rijdende winkel stapt, in 1989.

In 1992 werd Frank Klerkx de nieuwe melkboer. Hij was al in het bezit van een rijdende winkel, en onder de naam Springer & Klerkx heeft hij nog een aantal jaren Melderslo aangedaan. Begin jaren 2000 stopte hij met deze werkzaamheden. Hiermee kwam een einde aan de melkboer aan de deur in Melderslo.

Informatiebronnen

  • Archief Stichting Geschiedenis Melderslo
  • Boeken “Oud Horst in het nieuws”
  • Gesprek met Hay van Kuijck
  • Gesprek met Ton Lenssen

Aanpassingen na publicatie

20200611. Toevoegen van foto 9 en 10. Nagekomen foto van melkboer Hay Heldens en de SRV-wagen van Frank Klerkx.

Melkboer Hay Heldens
Foto 9. Rond 1960, melkboer Hay Heldens (Sloeijer Hay) met de kinderen Wim en Mart.
SRV-wagen van Frank Klerkx
Foto 10. Herfst 1995, SRV-wagen van Frank Klerkx in de Pastoor Teeuwenstraat.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *