2021-10: Wist u dat … laatste speciaal transport in 1978?

Wist u dat er in het verleden regelmatig een bijzondere machine  door het dorp Melderslo reed? Het was in de jaren 1958 tot 1978 dat er wel dagelijks een personenauto te zien was die een stoommachine, gebouwd op vier wielen, van de ene champignonkweker naar de andere zeulde!

Champignondorp

Er waren in die periode 70 champignontelers actief in Melderslo die met deze teelt de kost verdienden. De coöperatieve vereniging telers hadden twee en later zelfs drie mobiele stomers in gebruik.

Een 25–tal telers maakten gebruik van de machines, meerdere teelten volgden elkaar per jaar op, dus de stomers moesten dikwijls verplaatst worden. Zelf een machine aanschaffen was niet rendabel voor de kleine telers. Voor 15 gulden per dag kon een stomer gehuurd worden.

Het was noodzakelijk na iedere teelt de cellen te stomen en weer met een steriele ruimte te kunnen starten en uit te zien naar een volgende gezonde oogst.

De machines hadden een vaste beheerder, die ook meestal voor het transport zorgde. Lange tijd werd dit verzorgd door Lowie Wijnen (Wiene Lot). Het was een zwaar transport door de waterinhoud van de ketel.

Later werd dit beheer, tot 1978, overgenomen door Jan Peeters, waarvan Museum de Locht het laatste exemplaar heeft kunnen overnemen als museumobject en als herinnering aan de actieve tijd van de telers vereniging.  Het aantal telers was sterk afgenomen door lage prijsvorming van het product en door schaalvergroting.

Reconstructie cel stomen

Samen met Jan Bouten, oud champignonkweker, en Jac Wijnen, zoon van Wiene Lot, die zijn vader vroeger soms hielp met het transport, heb ik een fotosessie kunnen maken van het gebruik van deze laatste stoommachine.

Nadat de oliebrander was gestart duurde het, al naar gelang de grootte van de cel,  3 tot 6 uur tot de gewenste temperatuur van 65 graden Celsius in de celruimte was bereikt. Via een stoomslang werd de hete stoom door een kleine opening de cel ingevoerd. Om tot goed resultaat te komen en alle ziektekiemen te doden was het nodig deze temperatuur 12 uur aan te houden.

202110_stoommachine_1
Mobile stoommachine komt aan bij de oude champignon cellen van Jan Bouten.
202110_stoommachine_2
Jan Bouten (links) en Jac Wijnen (rechts) bij stoommachine.
202110_stoommachine_3
Stoomketel op stoom.
202110_stoommachine_4
Jan Bouten (rechts) voert de hete stoom via een stoomslang door een kleine opening de cel in.
202110_stoommachine_5
202110_stoommachine_6
202110_stoommachine_7
202110_stoommachine_8
De stoomklus zit er weer op.

Informatiebronnen

  • De tekst en foto’s van deze nieuwsbrief zijn van Piet Lenssen.
  • Nieuwsbrief 2012-11: Wist u dat … Melderslo in de jaren 1970 het Limburgse champignondorp genoemd werd?